محمد و انبیاء (قرآن)پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از ماجراها و سرگذشت انبیاء پیشین آگاه می‌شدند. در این مقاله آیات مرتبط با محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله و انبیاء علیهم‌السلام معرفی می‌شوند. فهرست مندرجات۱.۱ - هدف از بیان سرگذشت انبیاء گذشته ۲ - بیان سرگذشت حضرت داود برای مردم ۳ - پیروی از هدایت پیامبران ۴ - آگاهی از حقایق داستان حضرت زکریا ۵ - آگاهی از حقایق داستان حضرت مریم ۶ - رحمت بودن داستان حضرت موسی در وادی طور ۷ - پند آموز بودن ماجرای رسالت حضرت موسی ۸ - اطاعات دقیق از بعثت حضرت موسی ۹ - آگاهی از داستان حضرت نوح ۱۰ - آگاهی از داستان حضرت یوسف ۱۱ - محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله و انبیای پیشین ۱۱.۱ - حضرت ابراهیم ۱۱.۲ - حضرت ادریس ۱۱.۳ - حضرت اسحاق ۱۱.۴ - حضرت اسماعیل ۱۱.۵ - حضرت الیسع ۱۱.۶ - حضرت ایّوب ۱۱.۷ - حضرت داود ۱۱.۸ - حضرت ذوالکفل ۱۱.۹ - حضرت موسی ۱۱.۱۰ - حضرت هود ۱۱.۱۱ - حضرت یعقوب ۱۲ - پانویس ۱۳ - منبع ۱ - بیان داستان انبیاء برای پیامبر صلیاللهعلیهوآلهخداوند، بيان‌كننده داستانهاى انبياى گذشته براى پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ كُلًّا نَقُصُّ عَلَيْكَ مِنْ أَنْباءِ الرُّسُلِ .... ۱.۱ - هدف از بیان سرگذشت انبیاء گذشتهآرامش خاطر پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و استوارى قلب او، هدف از بيان سرگذشت انبيا براى آن حضرت: وَ كُلًّا نَقُصُّ عَلَيْكَ مِنْ أَنْباءِ الرُّسُلِ ما نُثَبِّتُ بِهِ فُؤادَكَ .... ۲ - بیان سرگذشت حضرت داود برای مردمپيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله مأمور بيان سرگذشت حضرت داود علیه‌السلام از طريق وحی: اصْبِرْ عَلى ما يَقُولُونَ وَ اذْكُرْ عَبْدَنا داوُدَ ذَا الْأَيْدِ .... ۳ - پیروی از هدایت پیامبرانپيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله موظف به پيروى از هدایت پيامبران: أُولئِكَ الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ وَ الْحُكْمَ وَ النُّبُوَّةَ فَإِنْ يَكْفُرْ بِها هؤُلاءِ فَقَدْ وَكَّلْنا بِها قَوْماً لَيْسُوا بِها بِكافِرِينَ أُولئِكَ الَّذِينَ هَدَى اللَّهُ فَبِهُداهُمُ اقْتَدِهْ قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرى لِلْعالَمِينَ. ۴ - آگاهی از حقایق داستان حضرت زکریاآگاهی يافتن پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله با وحى، از حقايق نهفته داستان زکریّا علیه‌السلام: ذلِكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحِيهِ إِلَيْكَ وَ ما كُنْتَ لَدَيْهِمْ إِذْ يُلْقُونَ أَقْلامَهُمْ أَيُّهُمْ يَكْفُلُ مَرْيَمَ وَ ما كُنْتَ لَدَيْهِمْ إِذْ يَخْتَصِمُونَ. ۵ - آگاهی از حقایق داستان حضرت مریمآگاهى پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله با وحى، از حقايق نهفته تاريخ مریم علیها‌السلام: ذلِكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحِيهِ إِلَيْكَ وَ ما كُنْتَ لَدَيْهِمْ إِذْ يُلْقُونَ أَقْلامَهُمْ أَيُّهُمْ يَكْفُلُ مَرْيَمَ وَ ما كُنْتَ لَدَيْهِمْ إِذْ يَخْتَصِمُونَ. ۶ - رحمت بودن داستان حضرت موسی در وادی طوربيان نمودن نداى خداوند به موسی علیه‌السلام در وادی طور، براى پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله جلوه رحمت الهی بر آن حضرت: ۱. وَ ما كُنْتَ بِجانِبِ الطُّورِ إِذْ نادَيْنا وَ لكِنْ رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ .... ۲. هَلْ أَتاكَ حَدِيثُ مُوسى إِذْ ناداهُ رَبُّهُ بِالْوادِ الْمُقَدَّسِ طُوىً. ۷ - پند آموز بودن ماجرای رسالت حضرت موسینمايان شدن آتش و فراهم آمدن خلوتگاهى براى اعطاى رسالت به موسى عليه‌السلام، حادثه‌اى پندآموز براى پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ هَلْ أَتاكَ حَدِيثُ مُوسى إِذْ رَأى ناراً فَقالَ لِأَهْلِهِ امْكُثُوا إِنِّي آنَسْتُ ناراً لَعَلِّي آتِيكُمْ مِنْها بِقَبَسٍ أَوْ أَجِدُ عَلَى النَّارِ هُدىً فَلَمَّا أَتاها نُودِيَ يا مُوسى إِنِّي أَنَا رَبُّكَ ... وَ أَنَا اخْتَرْتُكَ فَاسْتَمِعْ لِما يُوحى كَذلِكَ نَقُصُّ عَلَيْكَ مِنْ أَنْباءِ ما قَدْ سَبَقَ وَ قَدْ آتَيْناكَ مِنْ لَدُنَّا ذِكْراً. ۸ - اطاعات دقیق از بعثت حضرت موسیاطّلاعات دقيق پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از جريان بعثت موسی علیه‌السلام و سخن گفتن خداوند با وى در طور، به رغم نبود آن حضرت، گواهى روشن بر رسالت الهى محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ ما كُنْتَ بِجانِبِ الْغَرْبِيِّ إِذْ قَضَيْنا إِلى مُوسَى الْأَمْرَ وَ ما كُنْتَ مِنَ الشَّاهِدِينَ ... وَ ما كُنْتَ ثاوِياً فِي أَهْلِ مَدْيَنَ تَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِنا وَ لكِنَّا كُنَّا مُرْسِلِينَ وَ ما كُنْتَ بِجانِبِ الطُّورِ إِذْ نادَيْنا وَ لكِنْ رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ لِتُنْذِرَ قَوْماً ما أَتاهُمْ مِنْ نَذِيرٍ مِنْ قَبْلِكَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ. ۹ - آگاهی از داستان حضرت نوح••• خداوند، تشريح‌كننده داستان نوح علیه‌السلام بر پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از راه وحى: قِيلَ يا نُوحُ ... تِلْكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحِيها إِلَيْكَ .... ••• آگاهى نداشتن پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و مردم عصر بعثت از داستان نوح عليه‌السلام پيش از نزول قرآن: قِيلَ يا نُوحُ ... تِلْكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحِيها إِلَيْكَ ما كُنْتَ تَعْلَمُها أَنْتَ وَ لا قَوْمُكَ مِنْ قَبْلِ‌هذا فَاصْبِرْ إِنَّ الْعاقِبَةَ لِلْمُتَّقِينَ. ۱۰ - آگاهی از داستان حضرت یوسف••• عدم آگاهى پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از داستان یوسف علیه‌السلام پيش از نزول قرآن: نَحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ أَحْسَنَ الْقَصَصِ بِما أَوْحَيْنا إِلَيْكَ هذَا الْقُرْآنَ وَ إِنْ كُنْتَ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الْغافِلِينَ. ••• آگاهى پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از داستان يوسف عليه‌السلام به‌وسيله وحى: ۱. نَحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ أَحْسَنَ الْقَصَصِ بِما أَوْحَيْنا إِلَيْكَ هذَا الْقُرْآنَ .... ۲. ذلِكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحِيهِ إِلَيْكَ وَ ما كُنْتَ لَدَيْهِمْ إِذْ أَجْمَعُوا أَمْرَهُمْ وَ هُمْ يَمْكُرُونَ. ••• سجده يازده ستاره، خورشید و ماه در عالم رؤیا براى يوسف عليه‌السلام، شايسته يادآورى از سوى رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله: نَحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ أَحْسَنَ الْقَصَصِ بِما أَوْحَيْنا إِلَيْكَ هذَا الْقُرْآنَ ... إِذْ قالَ يُوسُفُ لِأَبِيهِ يا أَبَتِ إِنِّي رَأَيْتُ أَحَدَ عَشَرَ كَوْكَباً وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ رَأَيْتُهُمْ لِي ساجِدِينَ. «اذ» ظرف براى عامل مقدّر «اذكر» است. ۱۱ - محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله و انبياى پيشين۱۱.۱ - حضرت ابراهيم••• ياد ابراهیم علیه‌السلام صدّيق و پيامبر الهى در قرآن، وظيفه الهى بر عهده حضرت محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِبْراهِيمَ إِنَّهُ كانَ صِدِّيقاً نَبِيًّا. •• پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله مكلّف به ياد ابراهيم عليه‌السلام بنده خاص خداوند: وَ اذْكُرْ عِبادَنا إِبْراهِيمَ .... ••• يادآورى ماجراى میزبانی ابراهیم علیه‌السلام از فرشتگان و بشارت آنها به پسرى دانا براى او، درسى آموزنده و عبرت‌آور براى محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله و ديگران: هَلْ أَتاكَ حَدِيثُ ضَيْفِ إِبْراهِيمَ الْمُكْرَمِينَ إِذْ دَخَلُوا عَلَيْهِ .... وَ بَشَّرُوهُ بِغُلامٍ عَلِيمٍ. ذاريات (۵۱) ۲۴ و ۲۵ و ۲۸ ••• يادآورى اقتدار، بصیرت، خلوص و برگزیدگی ابراهيم عليه‌السلام، در ميان نيكان، توصيه‌اى سازنده و درسى عبرت‌آموز براى محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ اذْكُرْ عِبادَنا إِبْراهِيمَ ... أُولِي الْأَيْدِي وَ الْأَبْصارِ إِنَّا أَخْلَصْناهُمْ بِخالِصَةٍ ... وَ إِنَّهُمْ عِنْدَنا لَمِنَ الْمُصْطَفَيْنَ الْأَخْيارِ. ۱۱.۲ - حضرت ادريسيادآورى صداقت كامل و نبوّت ادریس علیه‌السلام در قرآن، تكليفى الهى براى پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِدْرِيسَ إِنَّهُ كانَ صِدِّيقاً .... ۱۱.۳ - حضرت اسحاق••• مكلّف بودن پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله به يادآورى اسحاق علیه‌السلام بنده خاصّ خداوند: وَ اذْكُرْ عِبادَنا ... وَ إِسْحاقَ .... ••• فرمان خداوند به يادآورى اقتدار، بصيرت، خلوص و برگزيدگى اسحاق عليه‌السلام در ميان نیکان: وَ اذْكُرْ عِبادَنا ... وَ إِسْحاقَ ... أُولِي الْأَيْدِي وَ الْأَبْصارِ إِنَّا أَخْلَصْناهُمْ بِخالِصَةٍ ... وَ إِنَّهُمْ عِنْدَنا لَمِنَ الْمُصْطَفَيْنَ الْأَخْيارِ. ۱۱.۴ - حضرت اسماعيل••• سرگذشت اسماعیل علیه‌السلام، تذكّرى سازنده و عبرت‌آموز براى محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله و ديگران: وَ اذْكُرْ إِسْماعِيلَ ... هذا ذِكْرٌ .... ••• يادآورى اسماعيل عليه‌السلام و صدق وعده او، عبرتى سازنده براى محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله و تلاوت کنندگان قرآن: وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِسْماعِيلَ إِنَّهُ كانَ صادِقَ الْوَعْدِ .... ••• عنايت خداوند به ياد محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله از اسماعيل عليه‌السلام و نيك بودن وى: وَ اذْكُرْ إِسْماعِيلَ ... وَ كُلٌّ مِنَ الْأَخْيارِ. ۱۱.۵ - حضرت اليسع••• سرگذشت الیسع علیه‌السلام، تذكّرى سازنده و عبرت‌آموز براى محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله و ديگران: وَ اذْكُرْ ... وَ الْيَسَعَ ... هذا ذِكْرٌ .... ••• عنايت خداوند به نیکی و نيك بودن اليسع، توصيه‌اى سازنده و عبرت‌آموز براى محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ اذْكُرْ ... وَ الْيَسَعَ ... وَ كُلٌّ مِنَ الْأَخْيارِ. ۱۱.۶ - حضرت ايّوب••• سرگذشت ایّوب علیه‌السلام درس‌آموز و عبرت انگيز براى محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ اذْكُرْ عَبْدَنا أَيُّوبَ .... ••• بيان چگونگى درد و رنجهاى ايّوب عليه‌السلام در راستاى اجراى رسالت خويش و حمايت خداوند از او، تسلّاى محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله و درسى آموزنده براى آن حضرت: وَ اذْكُرْ عَبْدَنا أَيُّوبَ إِذْ نادى رَبَّهُ أَنِّي مَسَّنِيَ الشَّيْطانُ بِنُصْبٍ وَ عَذابٍ ارْكُضْ بِرِجْلِكَ هذا مُغْتَسَلٌ بارِدٌ وَ شَرابٌ وَ وَهَبْنا لَهُ أَهْلَهُ وَ مِثْلَهُمْ مَعَهُمْ رَحْمَةً مِنَّا .... ••• عبودیّت ایّوب علیه‌السلام مورد توجه خداوند و توصيه‌اى سازنده و عبرت‌آموز براى محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ اذْكُرْ عَبْدَنا أَيُّوبَ ... بر اساس كلمه «عبدنا» است. ••• يادآورى ايّوب عليه‌السلام، موجب تذکّر و پند براى خردمندان: وَ اذْكُرْ عَبْدَنا أَيُّوبَ .... وَ ذِكْرى لِأُولِي الْأَلْبابِ. ۱۱.۷ - حضرت داود••• يادآورى آزمایش و داورى داود علیه‌السلام، درسى آموزنده و عبرت‌انگيز براى محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ هَلْ أَتاكَ نَبَأُ الْخَصْمِ .... فَاحْكُمْ بَيْنَنا بِالْحَقِ .... وَ ظَنَّ داوُدُ أَنَّما فَتَنَّاهُ فَاسْتَغْفَرَ رَبَّهُ .... ••• يادآورى از داود عليه‌السلام و قدرت و توجّه فراوان او به خدا، عبرت و درسى براى محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله و ديگران: ... وَ اذْكُرْ عَبْدَنا داوُدَ ذَا الْأَيْدِ إِنَّهُ أَوَّابٌ . امر به «اذكر» براى اقتداو الگو گرفتن است و نيز براى‌اينكه بيانگر معجزه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله باشد. ••• پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، موظّف به يادآورى عبودیّت داود علیه‌السلام: ... وَ اذْكُرْ عَبْدَنا داوُدَ .... ۱۱.۸ - حضرت ذوالكفل••• سرگذشت ذوالکفل علیه‌السلام، تذكّرى سازنده و عبرت‌آموز براى محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ اذْكُرْ ... وَ ذَا الْكِفْلِ ... هذا ذِكْرٌ .... ••• عنايت خداوند به ياد ذوالكفل عليه‌السلام و نيك بودن وى از سوى محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ اذْكُرْ ... وَ ذَا الْكِفْلِ وَ كُلٌّ مِنَ الْأَخْيارِ. ۱۱.۹ - حضرت موسى••• سرگذشت موسی علیه‌السلام قابل دقّت و مايه عبرت، براى محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله: هَلْ أَتاكَ حَدِيثُ مُوسى. ••• يادآورى رسالت موسی علیه‌السلام، مبنى بر وحدانیّت خدا و اقامه نماز براى ياد او و نزديكى قیامت، توصيه‌اى آموزنده و عبرت‌آور براى محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ هَلْ أَتاكَ حَدِيثُ مُوسى وَ أَنَا اخْتَرْتُكَ فَاسْتَمِعْ لِما يُوحى إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْرِي إِنَّ السَّاعَةَ آتِيَةٌ .... ••• يادآورى رسالت موسى عليه‌السلام و ابلاغ آن به فرعون طغيانگر، مايه عبرت و توصيه‌اى سازنده براى محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله: هَلْ أَتاكَ حَدِيثُ مُوسى اذْهَبْ إِلى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغى. ••• ياد موسى عليه‌السلام و قصّه اخلاص او براى خداوند، تذكّرى عبرت‌آموز براى محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ مُوسى إِنَّهُ كانَ مُخْلَصاً .... ۱۱.۱۰ - حضرت هوديادآورى هود علیه‌السلام برادر قوم عاد و انذار آن حضرت، سرگذشتى عبرت‌آموز براى محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ اذْكُرْ أَخا عادٍ إِذْ أَنْذَرَ قَوْمَهُ .... ۱۱.۱۱ - حضرت يعقوب••• سرگذشت یعقوب علیه‌السلام درسى سازنده و عبرت‌آموز براى محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ اذْكُرْ عِبادَنا ... وَ يَعْقُوبَ .... ••• يادآورى از اقتدار، بصیرت، خلوص و برگزيدگى يعقوب عليه‌السلام در ميان نيكان، توصيه‌اى سازنده و درسى عبرت‌آموز براى محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ اذْكُرْ عِبادَنا ... وَ يَعْقُوبَ أُولِي الْأَيْدِي وَ الْأَبْصارِ إِنَّا أَخْلَصْناهُمْ بِخالِصَةٍ ... وَ إِنَّهُمْ عِنْدَنا لَمِنَ الْمُصْطَفَيْنَ الْأَخْيارِ. ••• عبودیّت یعقوب علیه‌السلام، مورد توجّه خداوند و توصيه‌اى سازنده و عبرت‌آموز براى محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ اذْكُرْ عِبادَنا ... وَ يَعْقُوبَ .... ۱۲ - پانویس۱۳ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۷، ص۲۵۰، برگرفته از مقاله «محمد و انبیاء صلی‌الله‌علیه‌وآله». |